بزرگنمايي:

عصر قم - دکتر حیدر حسن الاسدی، عضو هیئت علمی دانشگاه کوفه در ابتدای نشست هفتاد ویکم با موضوع "اپیدمی کرونا و الگوهای دینداری؛ کنش و واکنش" از سلسله نشست‌های "چالش کرونا و زندگی مومنانه که به همت پردیس فارابی دانشگاه تهران و جهاد دانشگاهی واحد استان قم برگزار شد، اظهار کرد: هنگامیکه بیماری کرونا آغاز شد تفسیرهای زیادی را دیدیم، تفسیرهای عامیانه رایج بین مردم و تفسیر رسمی داشتیم؛ ابتدا اعتقاد داشتند نوعی بلای آسمانی است که خداوند برای کفار نازل کرده و هنگامیکه این اپیدمی شروع به گسترش در کشورهای اسلامی کرد، می بینیم که این نظریات و گفتمان‌ها تغییر پیدا کرد و این تغییر در گفتمان بین مردم و اجتماعی بوده نه دینی.
وی ادامه داد: مقصود بنده از دینداری اجتماعی است و باید به تفاوت بین دینداری و دین اشاره کرد؛ دینداری ممارست فردی و اجتماعی است و گاهی به موسسات دینی هم بازمی‌گردد ولی عموما بیشتر به فر و جامعه برمی گردد و دارای جنبه‌های مختلف است و اقتصاد، سیاست و عوامل دیگر برآن تاثیرگذاشته و در آن دخیل هستند.
عضو هیئت علمی دانشگاه کوفه افزود: هنگام بررسی انواع و اقسام دینداری اجتماعی می‌بینیم خیلی گسترده هستند و در این جا مجال سخن گفتن درباره آن وجود ندارد اما به سه نمونه از آن‌ها اشاره می‌کنم؛ نمونه اول دینداری رسمی موسسه ای است و منظور این نیست موسسه، سازمانی یا نهادی آن را دربرگرفته باشد بلکه در طی تاریخ مردمان آن را در دل خودشان گرفته‌اند، پرورش داده‌اند و یا شاید گاهی نهادهای سیاسی، اجتماعی و دینی آن را زیر پر و بال خودشان گرفته باشند ولی این موسسات دینی به طور رسمی آن را زیر پروبال خود نگرفته‌اند.
الاسدی نمونه دوم دینداری را دینداری سیاسی، معاند یا مخالف معرفی کرد و گفت: این نوع دینداری به دو بخش تقسیم می شود که در بخش اول دینداری سیاسی موسسه‌ای است و با نمونه اول دینداری اشتراکات زیادی دارد اما دارای ارتباطات وسیعی با سیاست است؛ قسم دوم دینداری سیاسی رادیکالی است و عبادت ها و دینداری‌ها به شکل افراطی و تندرو هستند و به دنبال القای این هستند که دینداری‌های دیگر در مقابل آن‌ها هیچ مشروعیتی ندارند.
استاد دانشگاه کوفه عنوان کرد: الگوی سوم دینداری معروف به الگوی مردمی است که در علم اجتماع دینی وارد شده و تعاریفی برای آن در نظر گرفته‌اند؛ اولین تعریف عکس العمل‌های فرد در ضمن بافت اجتماعی معین است و این کنش فردی از حالت درونی واجبات دینی که به ارث رسیده سرچشمه می‌گیرد.
وی تصریح کرد: اگر بخواهیم مصادیق تدین ملی و شعبی را بیان کنیم در دنیای اسلامی کارهای صوفی و دعاهای صوفی در درجه اول و سپس زیارت بزرگان دینی از انبیاء ائمه است و در قسمت بعد به جشن‌ها و مناسک دینی میتوان اشاره کرد که علمای علم اجتماع دینی دسته بندی و طبقه بندی کرده اند. این تعریف از لحاظ من دارای اشکال‌های متعددی است و کامل نیست چون در اینجا پدیده‌های خاص دینداری هستند و برخی از این تعاریف خاص دین هستند پس باید تفاوتی بین این‌ها قائل شویم.
الاسدی بیان کرد: با شروع ایپدمی کرونا بیشترین مشکل را با گروه تدین مردمی و دینداری نوع سوم داشتیم که در واقع مردم عادت کرده بودند که اعمال و مناسک خودشان را انجام دهند، به زیارتگاه‌ها بروند و یا صوفیان ادعیه خودشان را انجام دهند؛ هنگام گسترش اپیدمی کرونا اولین اقدامات دولت‌ها بستن مساجد، بستن حرم ائمه(ع) بود و خیلی از مراسم و مناسک دینی تعطیل شد و هنگام تعطیلی مشکل این بود شخصی که سال ها این مناسک را انجام می‌داد هنگام کرونا همه جا را بسته دید و مردم با توجه به این میراث دینی حتی نزدیکی مسجد می‌رفتند تا نماز را بخوانند. مردم کشورهای اسلامی‌ خواستند به آن مناسک برگردند حتی اگر جان خودشان را از دست دهند یا بیماری به خانواده آن‌ها سرایت کند بازهم این مناسک را اجرا کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه کوفه ابراز کرد: از طرف دیگر می‌بینیم هنگامی که مردم مسلمان کشورهای اسلامی با این اپیدمی روبه‌رو شدند شروع به کمک به همدیگر کردند تا جامعه را نجات دهد، هنگامی که کشورهای اسلامی را در مقایسه با کشورهای غربی می‌بینیم شاهد کمک و یاری مسلمانان به همدیگر هستیم تا این بحران را پشت سر بگذارند.
وی گفت: هنگام صحبت کردن در مورد تدین ملی- مردمی می بینیم که این تدین فقط نظری نیست بلکه درون انسان تجلی پیدا کرده و در اعمال و رفتار فرد ظاهر می‌شود، در واقع با شروع اپیدمی کرونا مردمان دیندار با بحران حرکت تدین و دینداری مواجه شدند؛ در بحث‌های علمی انسان باید جانب حق را بگیرد و هرگاه در دینداری مردمی یک پایگاه و مرکز را داشتیم می بینیم که آن پایگاه و مرکز، می‌تواند مردمان دیندار را هدایت و ارشاد کند و از بحران‌ها عبور بدهد. 
الاسدی یادآورکرد:هنگم مواجه شدن با اپیدمی کرونا در عراق،این مرکزیت دینی در نجف و مرجعیت بود و مردم نگاه‌شان به سمت نجف رفت که آیت‌الله سیستانی فتوا دادند، امروز با توجه به شرایط موجود و همه گیری این بیماری، بایستی از نظام پزشکی تبعیت کرد و هرچه آنان گفته‌اند مد نظر داشته باشیم؛ با منتشر شدن این فتوا دیدیم مردم نیز به این فتوا عمل کردند. در دینداری مردمی اگر مرکز و پایگاهی باشد می بینیم که این مرکز می‌تواند مردم را هدایت کند.
انتهای پیام