بزرگنمايي:
عصرقم- پنجم اسفندماه به مناسبت زادروز دانشمند فرهیخته و برجسته ایرانی خواجه
نصیرالدین طوسی که رهبر معظم انقلاب اسلامی ایشان را یکی از ستارگان روشن
دانش در تاریخ پر افتخار ایران برشمردند؛ به نام روز مهندس نام‌گذاری شده
است تا در این روز تلاش‌های مهندسان، متخصصان و تلاشگران عرصه مهندسی،
عمران و آبادانی کشور پاس داشته شود و از نقش مؤثر و راهگشای مهندسان در
مسیر پیشرفت و اعتلای کشور سخن به میان آید.
تاریخ پرافتخار ایران اسلامی، مشهون از ظرافت خلاقانه هنرمندان، متخصصان
و مهندسانی همچون خواجه نصیرالدین طوسی، شیخ بهایی، ابن سینا، فردوسی،
حافظ و سعدی است که آوازه هنرشان بعد از قرن‌ها هنوز هم به گوش می‌رسد و
می‌توان آثار خلق شده از سوی آنان را به چشم دید و در برابرشان تعظیم و بر
آن افتخار کرد.
بناهای مهندسی ایرانی همچون بنای عظیم تخت جمشید، شکوه ایوان مداین،
میدان نقش جهان و بناهای عظیم دوران اسلامی را می‌توان نمونه‌ای بارز از
خلاقیت و ابتکار متخصصان و مهندسان این مرز و بوم نام برد که اقتدار، فرهنگ
و تمدن را برای این کشور به ارمغان آورده است.
مهندسان در عرصه عمران، آبادانی، سازندگی و پیشرفت کشور همواره پیشگام
بوده و هستند و در سال‌های دفاع مقدس نیز شاهد افتخارآفرینی مهندسان بودیم
که یاد و خاطره 1400 مهندس شهید در هشت سال جنگ تحمیلی را گرامی داشته و به
ارواح طیبه تمامی آنان سلام و درود می‌فرستیم.
بنا به گفته کارشناسان هم اکنون در کشور ما معادل ذخایر نفت و گاز، ثروت
ساختمانی داریم و از طرفی یکی از شاخصه‌های سنجش ثروت کشورها ساختمان و
ابنیه است که با وجود افزایش روز به روز ذخایر و ثروت‌های ساختمانی در کشور
به این موضوع کم توجهی و از آنها به درستی استفاده نمی‌شود.
امروز ساختمان‌هایی که در کشور ساخته می‌شود عمری 30 ساله دارند و این
امر باعث اتلاف سرمایه‌های ملی خواهد شد که بخشی از آن مربوط به سوداگری در
این عرصه است و بخشی نیز به دلیل عدم رعایت مقررات ملی ساختمان می‌باشد.
در بخش تولید علم و تولید سرمایه باید با جدیت تلاش کرد تا علاوه بر
تأمین نیازهای جامعه و توجه به معماری اسلامی بتوان ساختمان‌هایی مستحکم و
با دوام داشته باشیم.
مهندسان می‌تواند با بومی‌سازی تکنولوژی‌های نوین دنیا و با مطابقت دادن
آن با شرایط محیطی و اقلیمی کشور، ایران را با پیشرفت دنیا همسو سازد و با
بکار گیری آنها در فعالیتهای حرفه‌ای خود، عدالت اقتصادی را در جامعه
تحقق بخشد؛ اما آنچه که سازمان نظام مهندسی در این بین عهده دار خواهد بود،
مدیریت این فرایند است.
بر اساس گفته کارشناسان بعد از گذشت 23 سال از تصویب قانون نظام مهندسی
ساختمان، بیش از 50 درصد این قانون هنوز اجرایی نشده است، در حالی که ابنیه
و ساختمان باید صد سال عمر داشته باشد، در کشور ما این رقم به بیشتر از 30
سال نمی‌رسد و برای ساخت و ساز جدید مجدداً باید هزینه‌های زیادی را متحمل
شویم، در صورتی که اگر در طراحی، نظارت، اجرا و بهره برداری 20 درصد بیشتر
هزینه کنیم، می‌توانیم عمر ساختمان را 4 برابر افزایش دهیم.
بیش از 80 درصد از مناطق مسکونی کشور در معرض زلزله و حوادث طبیعی
هستندو استان قم نیز جز مناطق با خطرنسبی زیاد زلزله طبقه بندی شده است که
ضرورت استحکام و مقاوم سازی هر چه بیشتر ساختمانها و رعایت استانداردهای
ساخت وساز را می‌طلبد.
وجود مصالح استاندارد در ساخت و ساز باعث ایمنی بیشتر در ساخت و ساز،
کاهش خطای انسانی، یکسان سازی ساخت و تعمیرات و در نهایت افزایش عمر
ساختمان می‌شود و ساختمان را در مقابل حوادثی مانند زلزله ایمن می‌کند.
از آنجا که ساختمانها براساس مقادیر تعیین شده مهندسی و جداول معین در
هر منطقه طراحی و اجرا می‌شود، عدم استفاده از مصالح استاندارد در حقیقت
برهم زننده محاسبات و ناکارآیی ساخت و نگهداری است.
سازمان نظام مهندسی ساختمان؛ سازمانی حرفه‌ای، مردم نهاد، غیر سیاسی،
غیر انتفاعی و مستقل می‌باشد که به منظور وضع مقررات ملی ساختمان و نظارت
بر اجرای خدمات مهندسی و همچنین بسترسازی در خصوص رشد و اعتلای مهندسی،
ساماندهی به فعالیتهای مهندسی و نظم بخشیدن به عملکرد این حرفه و ارتقای
دانش فنی مهندسان، صاحبان حرفه‌ها و کارگران در بخش ساختمان و رشد و آگاهی
مردم نسبت به مقررات ملی ایجاد شده است.
این سازمان با جلب مشارکت سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با استفاده از
شیوه‌های مختلف پس از مقوله ایمن سازی و مقاوم سازی؛ زیبا سازی در ساخت و
ساز را با رعایت هویت تاریخی و معنوی در اولویت قرار داده و تلاش دارد تا
چهره و بافت ظاهری شهرها و ساختمانها را با بهره گیری از الگوهای اسلامی و
ایرانی به چهره‌ای نمونه و زیبا بدل ساخته و موجبات شاد زیستن شهروندان را
مهیا می‌سازد.
هم اکنون در حدود 5 هزار و 100 نفر از مهندسان استان در رشته‌های
هفتگانه مهندسی از جمله عمران، معماری، مکانیک، برق، نقشه‌برداری، شهرسازی و
ترافیک در راستای اجرای قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان که از آن
می‌توان به عنوان یکی از قوانین مترقی پس از انقلاب اسلامی یاد کرد؛ عضو
سازمان نظام مهندسی ساختمان قم هستند.
برای آشنایی بیشتر با سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم و فعالیتهای
مهندسان عضو این سازمان و همچنین چالش‌های و توانمندی‌های موجود در این
عرصه با رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم گفت‌وگو کرده‌ایم که
بدین شرح است:
امین مقومی در گفتگو با خبرنگار مهر
اظهار داشت: بر اساس آمارهایی که ارائه شده، ایران دومین کشور از نظر فارغ
التحصیلان رشته‌های مهندسی است که البته این مسئله هم تهدید و هم فرصت است
و مسئولان باید برای اشتغال این تعداد از فارغ التحصیلان فکری کنند چرا که
اکنون تناسبی بین آن وجود ندارد.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم افزود: در استان قم نیز شاهد
افزایش رشته‌های مهندسی در دانشگاه‌ها هستیم که مسئولان می‌بایست راهکاری
برای استفاده از این ظرفیت پیش بینی کنند.
وی بیان داشت: در راستای اجرای مقررات ملی ساختمان، اقدامات خوبی صورت
گرفته اما برخی از موضوعات همانند انرژی و نگهداری ساختمان مغفول مانده
است.
در سیاست‌های کلی نظام به بحث ارتقاء و کارآمدی نظام مهندسی تأکید شده است
مقومی ابراز داشت: در سیاست‌های کلی نظام به بحث ارتقاء و کارآمدی نظام
مهندسی تأکید شده است و رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب نیز به
موضوع مهم سبک زندگی اشاره کردند که در واقع ارتباط مستقیمی با موضوعات
معماری و شهرسازی دارد.
امروز در زمینه استحکام بنا و احداث یک ساختمان ایمن؛ فرهنگ‌سازی لازم صورت گرفته است
وی اضافه کرد: در سیاست‌های کلی نظام در بخش خانواده، به موضوع بازنگری
نظام مسکن و شهرسازی با محوریت خانواده اشاره شده است که رسانه‌ها می‌بایست
در این مقوله مطالبه گری کنند تا این موضوع در دستور کار دولت و مجلس قرار
گیرد و عملیاتی شود.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم با اشاره به اهمیت مقررات ملی
ساختمان و ضرورت توجه به این مقررات بیان داشت: قبل از تصویب قانون نظام
مهندسی و کنترل ساختمان، شاهد وقوع زلزله رودبار و منجیل بودیم که تلفات
جانی فراوانی داشت و در زلزله بم نیز که در آن زمان، این قانون شکل گرفته
بود اما هنوز اجرایی نشده بود شاهد جان باختن تعداد زیادی از هموطنانمان
بودیم؛ اما در زلزله کرمانشاه که پس از اجرای مقررات ملی ساختمان بوده است
شاهد کاهش چشمگیر تلفات جانی و مالی بوده‌ایم که بخشی از همین خسارت‌ها
ناشی از عدم اجرای درست مقررات ملی ساختمان، عدم استفاده از مصالح
استاندارد و حضور افراد فاقد صلاحیت ساخت و ساز بوده است.
وی بیان داشت: امروز در زمینه استحکام بنا و احداث یک ساختمان ایمن؛
فرهنگ‌سازی لازم صورت گرفته و پیش بینی تمهیدات برای موضوع ایمنی و استحکام
در بین مردم جا افتاده است.
مقومی گفت: در بخش‌های دیگر، نقاط ضعفی را شاهدیم از جمله مباحث معماری و
نماها که در شهر قم نیز این آسیب دیده می‌شود و امروز نماهای رومی در واقع
با موضوع ایمنی و فرهنگ ما سنخیتی ندارد که در سال‌های اخیر برای جلوگیری
از گسترش آن اقدامی در کمیته سیما و منظر شهری صورت گرفته که کافی به نظر
نمی‌رسد.
جلوگیری از تخلفات ساختمانی مانع از هدر رفت سرمایه‌های ملی می‌شود
وی ادامه داد: وزیر کشور اخیراً در راستای برخورد با تخلفات ساختمانی
ابلاغیه‌هایی صادر کرده که جلوگیری از تخلفات ساختمانی در حقیقت مانع از
هدر رفت سرمایه‌های ملی می‌شود.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم با اشاره به آماری از میزان
ساخت و سازها در قم اظهار داشت: در ده ماهه گذشته شاهد افزایش ساخت و سازها
و رشد قابل توجهی در قم بوده‌ایم.
وی گفت: در دوره هفتم هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم
اجرایی شدن مجری ذیصلاح در خصوص ساختمان‌های 6 سقف به بالا دنبال شده بود
که البته بر اساس قانون تمامی ساختمانها می‌بایست دارای مجری ذیصلاح باشند
و در این راستا با تخلفات صورت گرفته پیگیری‌های لازم از مجاری قانونی
صورت می‌گیرد.
مقومی با بیان اینکه در خصوص موضوع مقاوم سازی بافت‌های فرسوده در طی سه
سال گذشته اقدامات خوبی صورت گرفته است افزود: در این مدت برای بیش از 100
نفر از مهندسان در بخش‌های طراحی و نظارت دوره‌ها و سمینارهای آموزشی
مختلفی برگزار شد و هم اکنون این امکان وجود دارد تا افراد ساکن در بافت
فرسوده در صورتی که بخواهند ساختمان خود را مقاوم سازی کنند از ظرفیت این
مهندسان استفاده کنند.
وی دو موضوع انطباق اراضی شهری و عارضه سنجی ترافیک را دو خدمت جدید
نظام مهندسی قم در عرصه شهرسازی و ترافیک برشمرد و گفت: در حوزه گودبرداری
نیز اقدامات خوبی صورت گرفته و در زمینه بازرسی گاز صنایع هم مذاکراتی با
شرکت گاز جهت عملیاتی کردن آن مانند ساختمان‌های معمولی صورت گرفته و توسعه
خدمات آزمایشگاهی نیز از جمله برنامه‌های سازمان نظام مهندسی ساختمان
استان قم بوده است.
برنامه‌های نظام مهندسی قم در زمینه ارائه خدمات الکترونیکی
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم با اشاره به برنامه‌های
سازمان در زمینه ارائه خدمات الکترونیکی نیز بیان داشت: هم اکنون ارسال
گزارش‌های مرحله‌ای مهندسان به مراجع صدور پروانه از طریق بستر الکترونیک
صورت می‌گیرد و امکان تکمیل شناسنامه فنی و ملکی نیز به صورت الکترونیکی
آماده که در مرحله بهره‌برداری است.
وی بیان داشت: در خصوص احراز هویت، پرداخت مالیات مهندسان، مباحث رفاهی،
آموزشی و عضویت نیز، اقدامات به صورت الکترونیکی صورت می‌گیرد و امیدواریم
در آینده نزدیک بحث ارسال و کنترل نقشه‌ها نیز به صورت الکترونیکی دنبال
شود که هم اکنون در مرحله اجرای آزمایشی است.
یکی از چالش‌های حوزه ساخت و ساز در قم استفاده از شرکت‌های غیر بومی است که در قبال کار خود پاسخگو نیستند
مقومی افزود: صدور پروانه اشتغال مهندسان نیز با توجه به تفاهم‌نامه‌ای
که با اداره کل راه و شهرسازی استان صورت گرفته از ابتدای سال آینده به
صورت الکترونیکی صورت می‌گیرد.
وی یکی از چالش‌های حوزه ساخت و ساز در قم را استفاده از شرکت‌های غیر
بومی که در قبال کار خود پاسخگو نیستند برشمرد و گفت: در این حوزه سیاست
سازمان تشویق تشکیل دفاتر حقوقی بوده که این میزان دو برابر شده است.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم یکی از فعالیتهای سازمان را
عرصه پژوهش و آموزش برشمرد و ابراز داشت: در زمینه آموزش مهندسان؛ آمار
آموزش 50 هزار نفر ساعت در سال 94 به 275 هزار ساعت در سال 97 رسیده که رشد
چشمگیری داشته است.
وی با بیان اینکه آموزش‌های ارائه شده نه تنها برای مهندسان بلکه برای
سایر گروه‌های شغلی مرتبط با صنعت ساختمان نیز بوده است افزود: در ماه‌های
گذشته برای استادکاران برق دوره‌های آموزشی خوبی با هزینه سازمان برگزار شد
که برای گروه‌های دیگری مثل آرماتوربندها نیز این آموزش‌ها برگزار می‌شود
که این اقدامات در مجموع موجب ارتقاء کیفیت ساخت و ساز خواهد شد.
پیگیری قضایی اشخاص فاقد صلاحیت در ساخت و ساز قم
مقومی عنوان کرد: پیگیری قضایی اشخاص فاقد صلاحیت در حوزه‌های طراحی،
نظارت و اجرا در استان در دستور کار است تا از فعالیت این افراد در قم
جلوگیری شود.
وی با اشاره به دیگر برنامه‌های سازمان در حوزه اجتماعی بیان داشت:
سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم در زلزله کرمانشاه محور جمع‌آوری
کمک‌های نظام مهندسی استان‌های کشور شد و چند محموله کمک‌های مهندسان به
مناطق زلزله زده ارسال شد.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم گفت: برنامه رادیویی نظام
ساخت توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم با حضور کارشناسان سازمان
با هدف آشنایی بیشتر شهروندان با موضوعات مرتبط با ساخت و ساز تهیه و از
رادیو قم پخش می‌شود.
وی ابراز داشت: تلاش می‌شود تا عمده فعالیتهای سازمان نظام مهندسی
ساختمان استان قم به صورت الکترونیکی و بدون نیاز به مراجعه حضوری ارائه
شود و شهروندان نیز باید مهندسان را به عنوان مشاور امین خود نگاه کنند.
مقومی با اشاره به آماری از تعداد اعضای سازمان بیان داشت: هم اکنون
هزار و 88 نفر عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم در رشته‌های
هفتگانه مهندسی هستند.