چاپ

عصر قم - اگر در جامعه امر به معروف و نهی از منکر جدی گرفته نشود مردم مجبور به پرداخت هزینه‌های سنگینی خواهند شد که امروزه نیز کم و بیش با آن درگیرند. هزینه‌هایی مثل فساد و نابرابری در جامعه، مشکلات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و...
بسیاری از مشکلات این روزهای جامعه ریشه در فراموشی این دستور الهی دارد. در جامعه‌ای که افراد خود را نسبت به اعمال دیگران مسئول ندانند هیچ اصلاحی صورت نمی‌گیرد. افراد باید نسبت به اعمال و رفتار مسئولین و صاحب منصبان جامعه خود هم احساس مسئولیت کنند. تا روزی که مردم در مقابل فساد سکوت کنند وضعیت درست نخواهد شد. مسئولین جامعه وقتی بدانند مردم کارهایشان را زیر ذره‌بین قرار می‌دهند، با وجدان بیشتری کار می‌کنند.
یکی از درس‌هایی که عاشورا به ما داد نیز همین مسئله امر به معروف و نهی از منکر است.
حجت‌الاسلام و المسلمین مهدی کرامتی در رابطه با امر به معروف و نهی از منکر گفت: امر به معروف پیشینه‌ای به قدمت حیات بشریت دارد. از همان روز که شیطان قصد اغوای بشر را داشت، انسان مامور شد که خود و دیگران را از این مهلکه برهاند. بدون شک همه حرکت‌های اصلاحی و جریان‌های منجی بشریت از گمراهی‌ها مصداق امر به معروف و نهی از منکر است.
وی افزود: به گواهی تاریخ، پیامبران و اولیای الهی پیشگامان این مسیر ارزشمند هستند. امام باقر(ع) نیز می‌فرماید: همانا امر به معروف و نهی از منکر، راه پیامبران و شیوه صالحان است. فریضه بزرگی است که در پرتو آن واجبات دیگر، اقامه می‌شود، راه‌ها ایمن، درآمدها حلال، مظالم به صاحبان اصلی مسترد، زمین آباد، حق از دشمنان باز پس گرفته می‌شود و امر (حکومت) تحکیم می‌یابد.
استاد حوزه بیان کرد: امر به معروف و نهی از منکر ضامن حیات دین و تحقق آموزه‌های دینی است. تا آنجا که اگر در جامعه‌ای این فریضه مهم به اجرا گذاشته نشود و افراد در قبال پیاده شدن این امر خطیر احساس مسئولیت نکنند مرگ آن جامعه حتمی خواهد بود.
وی تصریح کرد: اگر در کارکردهای این فریضه الهی دقت کنیم، فلسفه قیام عاشورا امر به معروف و نهی از منکر است. امام حسین علیه السلام در سخنان خود به این مهم اشاره می‌کرده و حقیقت را نمایان ساخته است. در وصیت نامه ای که قبل حرکت از مدینه نوشته و آن را به بردارشان محمد بن حنفیه سپردند، چنین آمده است: اِنّی ما خَرَجتُ اَشِراً و لا بَطِراً و لا مُفسِداً و لا ظالِماً، اِنَّما خَرَجتُ لِطَلَبِ الاصلاحِ فی اُمَّهِ جَدّی، اُریدُ اَن آمُرَ بِالمَعرُوفِ و اَنهی عَنِ المنکَرِ وَ اَسیرَ بِسیرهِ جَدّی وَ اَبی عَلیَّ بن اَبی طالبٍ(ع).
کرامتی در پاسخ به این سوال که آیا می‌شود جان را در راستای تحقق بخشیدن به امر به معروف و نهی از منکر در خطر انداخت گفت: سوال خوبی است اما باید در مقدمه عرض کنم که تقریبا تمام واجبات اسلامی، با وجود شرایطی بر انسان واجب می‌شوند. امر به معروف و نهی از منکر با وجود چهار شرط بر انسان واجب می‌شود: علم و آگاهی به معروف و منکر، احتمال اثر کردن امر یا نهی، اصرار داشتن مرتکب معصیت بر تکرار و استمرار گناه، ضرر و مفسده‌ای متوجه مال، آبرو و جان آمر و ناهی و یا یکی از مؤمنان نشود.(شهید مطهری، مجموعه آثار)
وی با ذکر این مطلب که همه منکرها در یک درجه نیستند، یادآورشد: هرگاه خطر پی آمدهای منکر در حال وقوع زیاد باشد به نسبت آن ممکن است ناگزیر از فدای جان باشیم.
استاد حوزه و دانشگاه افزود: در جریان سقیفه یا صلح امام حسن اصل اسلام مورد قبول طرفین است و اختلاف در تعیین حاکم و خلیفه مسلمین که به مقتضای شرایط، امام علیه السلام سکوت می‌کنند، اما در حادثه کربلا اساس اسلام در خطر است. فردی مثل یزید بر اریکه قدرت نشسته و حتی مثل پیشینیان خود دیگر حفظ ظاهر نمی‌کند.
وی ادامه داد: این یک نمونه از سخنانی است که نشان دهنده کفر باطنی و کینه یزید نسبت به پیامبر صلی الله علیه و آله است؛ اشعاری است که پس از شهادت امام حسین‌ علیه السلام، هنگامی که عترت او را به اسارت به ‌شام آورده بودند، یزید با غرور و سرمستی خواند و آرزو کرد کاش نیاکانش که در جنگ ‌بدر کشته شدند، زنده بودند و خونخواهی و انتقام یزید را می‌دیدند. اشعار کفرآمیزی که از یزید نقل شده گواه این ماجرا است: لعبت هاشم بالملک فلا خبر جاء و لا وحی نزل (هاشمیان با حکومت بازی می‌کردند، نه خبری (از آسمان غیب) آمده و نه وحی نازل‌ شده است).
کرامتی تصریح کرد: در چنین شرایطی به طور مسلم حفظ اسلام از حفظ جان واجب تر است، امام حسین در جواب حاکم مدینه و حال بد آن روزهای جامعه اسلامی فرمودند: «آن گاه که امت محمد(ص) گرفتار رهبری چون یزید شود باید فاتحه اسلام را خواند». آری در شرایطی که اصل اسلام در خطر است بدون شک حفظ جان معنی ندارد که فدای جان و حفظ دین وجوب بیشتری دارد.
وی در رابطه با شرایط آن دوران گفت: دو انحراف جدّی در زمان امام حسین(ع) وجود داشت؛ نادانی و گمراهی، چنان که در زیارت اربعین می‌خوانیم: و بذل مهجته فیک لِیَستَنقِذَ عِبادَکَ مِن الجَهالهِ و حَیرَه الضَلاله. در آن دوران شاهد یک جهالت عمومی و گمراهی رو به رشد هستیم. جامعه نیازمند حد اعلای امر به معروف است و بدون این‌ها اصلاح نخواهد شد. چه این که طاغوت به بهترین شکل نقشه ریزی کرده بود تا این دو را در جامعه حفظ کند.
پژوهسگر حوزه بیان کرد: در طول سال‌های بعد وفات پیامبر، کوششی جدّی و عام، به عمل آمده بود تا هیچ کس چیزی جز ظاهر قرآن را نیاموزد و جز الفاظ و عبارات آن نخوانند. در نتیجه آشنایی مردم با احکام اسلامی ظاهری و صرفا در حد الفاظ و عبارات بود. این سطح از نادانی و ناآگاهی زمینه بسیار مناسبی برای امویان فراهم کرده بود تا اهداف شیطانی خود را برای نابودی اسلام پیش ببرند.
وی افزود: مسئله دوم گمراهی بود، این ضلالت برآمده از جهل بود و در ستیز با حقیقت از نادان‌های روزگار سواری می‌گرفت و چه خوب مرکب راهواری برای امویان شده بود. ردای امامت بر دوش یزید بود و اسلام و معارف اسلامی همان که از او و اسلافش به یادگار مانده، تصور کنید در این شرایط چگونه می‌شود جلوی گمراهی را گرفت و امت پیامبر را نجات داد؟
کرامتی اظهار داشت: حرکت امام حسین(ع) دو ویژگی داشت: آگاهی بخشی و رهایی بخشی که این دو چاره دنیای آن روز و دوای درد جامعه اسلامی بود.
استاد حوزه علل فاصله گرفتن از امر به معروف و نهی از منکر گفت: اگر کمرنگ شدن امر به معروف و نهی از منکر را بپذیریم، ریشه آن را باید در تغییر نگرش‌ها جستجو کرد، اگر جامعه امر به معروف را فریضه نبیند، نسبت به آن حساسیتی نخواهد داشت.
وی ادامه داد: ناآگاهی از مبانی و فلسفه امر به معروف هم دلیل دوم است، جریان طاغوت با همین روش پیش می‌رود و با نگه داشتن مردم در تاریکی جهل، به اهدافش می‌رسد. ناآگاهی جریان دین مدار جامعه منجر به خودکم‌بینی و پرهیز از اجرای فریضه یا اجرای اشتباه آن می‌شود. گاهی تندروی یا کندروی عده‌ای به ظاهر دیندار اما ناآگاه موجب منکوب شدن آمران حقیقی شده است.
کرامتی افزود: عافیت طلبی هم یکی از آفات دینداری است. این که راه خود را برویم و دین فردی خود را نگه داریم و به عبادات فردی متشرع باشیم اما بخاطر بیم از پرداخت هزینه، در برابر فساد و تباهی جامعه سکوت کنیم.
وی عنوان کرد: بسیاری از حرکات جهادگونه و ظلم ستیزی که بعدها در جامعه اسلامی رخ می‌دهد متاثر از قیام عاشورا است. اگر در کوتاه مدت منجر به زوال حکومت امویان می‌شود، در بستر تاریخ اثرات آن را در تمامی حرکت‌های انقلابی می‌بینیم. حضرت امام خمینی(ره) نهضت خود را بر پایه قیام عاشورا بنا کرده بود، از همین روی امام در باره مهم‏ترین عامل موفقیت و پیروزی انقلاب اسلامی می‏‌فرماید: «اگر قیام حضرت سیدالشهدا سلام الله علیه نبود، امروز هم ما نمی‌توانستیم پیروز شویم».
کرامتی یادآور شد: یادمان نرود حرکت امام حسین(ع) مبارزه با نادانی و گمراهی بود اگر بنا داریم حسینی باشیم و حسینی بمانیم باید در همین مسیر حرکت کنیم و از اهداف امام جدا نشویم.
اگر افراد جامعه بیاموزند که به امر به معروف و نهی از منکر پایبند باشند، می‌توان جامعه بهتری را ساخت. افرادی که بدون خودبینی و با در نظر گرفتن مصلحت تمام جامعه رفتار می‌کنند؛ می‌توانند در ساختن جامعه‌ای سالم و درست موثر باشند.
انتهای پیام