عصر قم - فارس / وزارت علوم تلاش کرد که آموزش در شرایط کرونا تعطیل نشود و حتی با کاهش روند ابتلای کرونا، امکان برگزاری حضوری برخی کلاس‌ها فراهم شد اما افزایش مبتلایان کرونایی، برنامه‌ها را تغییر داد؛ با این حساب، شرایط جدید کرونا چه تغییراتی در فعالیت دانشگاه‌ها ایجاد کرده است؟
از اواخر سال 98 تا امروز که کرونا، پا به کشورمان گذاشت، بیش از یک سال می‌گذرد؛ یک سال سخت و با تغییرات شگرف. اما تغییرات در نحوه فعالیت دانشگاه‌ها را شاید بتوان تحول نام برد؛ چرا که فضای دانشگاهی باید به سمت آموزش مجازی تغییر می‌کرد و بعضا هیچ امکانی برای حضور دانشجویان در دانشگاه نبود. البته با تغییرات رنگ کرونایی در برخی مناطق و کاهش روند ابتلا، امکان برگزاری کلاس‌های حضوری هم فراهم شد. 
یکی از مشکلات عمده دانشگاه‌ها برای برگزاری کلاس، تنوع دانشجویان از نقاط مختلف کشور است؛ به عبارت دیگر چون دانشجویان از استان‌های مختلف در دانشگاه حضور می‌یابند، امکان تردد برای برخی نیست و یا باید ساعات طولانی را در مسیر باشند و به ناچار نیاز به خوابگاه است و البته شرایط خوابگاه‌ها در شرایط کرونا، مهیای حضور همه دانشجویان خوابگاهی نیست.
علی خاکی صدیق معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در اواسط بهمن سال گذشته با اشاره به مصوبات پنجاه و ششمین جلسه ستاد ملی مدیریت کرونا گفت: «بر پایه این مصوبات، کلاس‌های عملی دانشجویان در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی خارج از شهرهای قرمز و نارنجی که نیاز به خوابگاه ندارند با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی مورد تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار خواهد شد؛ البته در این مصوبه آمده است در صورتی که در هر اتاق خوابگاه یک دانشجو اقامت کند، استفاده از خوابگاه نیز مانعی ندارد».
وی تصریح کرد: « همچنین وزارت علوم، مجاز شده است با هماهنگی وزارت بهداشت و با رعایت مفاد پروتکل آزمون‌های زبان و افزایش تعداد حوزه‌های آزمون، نسبت به برنامه‌ریزی و برگزاری امتحانات MSRT اقدام کند».
* آموزش عالی در کرونا تعطیل نبود
وزارت علوم تلاش کرد که آموزش در شرایط کرونا تعطیل نشود و از همان زمان ورود کرونا به کشور، به رغم تعطیلی فیزیکی دانشگاه‌ها، آموزش مجازی جایگزین آموزش حضوری شد.
عبدالرضا باقری قائم مقام وزیر علوم و رئیس مرکز هیأت‌های امنا و هیأت‌های ممیزه وزارت علوم در این خصوص گفت: تجربه موفق آموزش عالی در توسعه آموزش‌های الکترونیکی در یک سال گذشته باعث شد، آموزش عالی هرگز تعطیل نشود و بیش از 95 درصد دروس دانشگاهی به صورت الکترونیکی به دانشجویان ارائه شود.
وی به اقدامات پژوهشی و علمی دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و فناوری نهایت مساعی خود را در نیل به شناسایی و کشف واکسن بیماری، طرح اقدام‌های ابتکاری با هدف مهار و پیشگیری، تولید و ساخت کیت‌های تشخیصی مورد نیاز، ابزارها و وسایل مورد نیاز و همانند این به کار بردند.
* وضعیت دانشگاه‌ها در این روزهای قرمز و نارنجی کرونایی
به رغم اقدامات انجام شده برای برگزاری برخی کلاس‌های درسی دانشجویان که نیاز به آموزش حضوری دارد، متأسفانه شرایط کرونا در نیمه دوم تعطیلات نوروزی به سمت افزایش مبتلایات و فوتی‌ها رفت و شرایط کرونایی مناطق تغییر کرد. این موضوع موجب شد که دانشگاه‌ها در مناطق قرمز و نارنجی، شرایط حضور پرسنل دانشگاه‌ها و تدریس حضوری را تغییر دهند.
روابط عمومی دانشگاه تهران در این خصوص در اطلاعیه‌های اعلام کرد: نظر به دستور ستاد ملی مبارزه با کرونا، به منظور جلوگیری از شیوع بیماری و لزوم رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، با توجه بخشنامه شماره 374899 به تاریخ 27 آبان 1399 سازمان اداری و استخدامی کشور و با عنایت به قرار گرفتن شهر تهران در وضعیت قرمز، نحوه حضور کارکنان دانشگاه تهران از تاریخ 18 فروردین 1400 تا اطلاع ثانوی به شرح زیر اعلام می‌شود:
1ـ تمام مدیران دانشگاه اعم از مدیران ستادی و رؤسای پردیس‌ها و معاونین، رؤسای دانشکده‌ها و معاونین، مدیران گروه‌ها و رؤسای ادارات موظف به نظارت بر حضور و فعالیت‌های پرسنل واحد خود هستند.
2- رؤسا و معاونین اداری مالی واحدها ترتیبی اتخاذ کنند تا امور و فعالیت‌های مربوطه با یک سوم حضور فیزیکی کارمندان و دو سوم به صورت دورکار با شرایط زیر انجام گیرد:
الف) کارکنان بیش از 55 سال سن، افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای خاص یا آسیب‌پذیر و مادران دارای فرزند زیر 6 سال در اولویت استفاده از دورکاری هستند.
ب) آن دسته از افرادی که با موافقت مدیر مربوطه از طریق دورکاری وظایف خود را انجام می‌دهند، دورکاری خود را به صورت روزانه از طریق سامانه، ثبت و مدیریت مربوطه در صورت موافقت تأیید کند. در صورت عدم تأیید مدیر مربوطه، غیبت منظور خواهد شد.
پ) ساعت کاری افرادی که ملزم به حضور یا به صورت نوبتی در محل کار می‌باشند از 7:30 لغایت 14:30 (با 30 دقیقه شناور) تعیین می‌شود.
در اطلاعیه دانشگاه صنعتی شریف طی اطلاعیه ای برنامه دورکاری دانشجویان، اساتید و کارکنان را اعلام کرد. در این اطلاعیه آمده است: با توجه به وضعیت قرمز کرونا در شهر تهران، به اطلاع می‌رساند از روز پنج‌شنبه 19 فروردین تا اطلاع ثانوی، تمام فعالیت‌های دانشگاه به صورت دورکاری و بدون حضور فیزیکی با رعایت ملاحظات مندرج در بندهای زیر صورت می‌پذیرد:
1. تمام فعالیت‌های آموزشی (شامل کلاس‌ها و جلسات دفاع از پایان‌نامه) به صورت مجازی ادامه خواهد یافت. اعضای هیأت علمی که نیاز به استفاده از استودیوهای دانشگاه برای تدریس دارند، کماکان می‌توانند در استودیوهایی قبلی، به تدریس خود ادامه دهند.
2. تردد دانشجویان به دانشگاه مجاز نخواهد بود مگر در مواردی که حضور دانشجویان تحصیلات تکمیلی به تشخیص و پذیرش مسؤولیت استاد راهنما و رئیس دانشکده و تأیید معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه برای زمان‌های محدود ضروری باشد و تمامی مجوزهای صادر شده قبلی از تاریخ 21 فروردین 1400 ملغی خواهد شد. اطلاع‌رسانی در مورد نحوه ارسال درخواست‌ توسط معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه انجام خواهد گرفت.
3. دانشجویان در مراحل نهایی فراغت از تحصیل برای پیگیری فرآیند‌های فراغت از تحصیل خود می‌توانند با هماهنگی قبلی به ساختمان جدید آموزش مراجعه کنند. اطلاع‌رسانی در مورد نحوه هماهنگی توسط معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه انجام خواهد گرفت.
4. هیچ دانشجویی حتی با داشتن مجوز قبلی از روز جمعه 20 فرودین 1400 اجازه اسکان در خوابگاه‌ها را نخواهند داشت. دانشجویانی که قبل از این تاریخ در خوابگاه مستقر شده‌اند در صورت تمایل می‌توانند با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی به اسکان در خوابگاه‌ها ادامه دهند. در این مدت، توزیع وعده‌های غذایی دانشجویان مستقر در خوابگاه‌ها، در محل خوابگاه انجام خواهد گرفت.
5. تمام جلسات و رویدادهای دانشگاه از قبیل شوراها و کمیته‌های دانشکده‌ها و پژوهشکده‌ها و سمینارهای پژوهشی که به صورت مجازی امکان برگزاری دارند، طبق روال معمول برگزار خواهند شد.
6. افرادی که در مجتمع‌های خدمات فناوری و دانشجویانی که در طرح‌های ارتباط با صنعت همکاری دارند، امکان حضور فیزیکی در دانشگاه را ندارند و به تناسب به صورت دورکاری به فعالیت خود ادامه خواهند داد. در موارد استثناء و ضروری حضور افراد شاغل در واحدهای مجتمع‌های خدمات فناوری به تشخیص و پذیرش مسئولیت استاد مربوطه و با تأیید معاونت پژوهشی و فناوری دانشگاه برای زمان‌های محدود مجاز خواهد بود. در این موارد لازم است، درخواست‌ تقاضای مجوز حضور افراد، توسط استاد مربوطه از طریق سامانه اتوماسیون اداری به مدیریت ارتباط با صنعت دانشگاه جهت بررسی ارسال شود.
7. حضور کارکنان جهت انجام امور مربوط به سامانه‌های الکترونیکی، حفاظت فیزیکی، تأسیسات و ساختمان، فضای‌ سبز و خدمات پشتیبانی مرتبط با دانشجویان مستقر در خوابگاه‌ها (شامل کارکنان ادارات امور خوابگاه، کارکنان و پیمانکاران امور تغذیه، مرکز بهداشت و پرسنل خدمات خوابگاهی)، با حداقل تعداد ممکن، بسته به اعلام مدیر واحد مربوطه و تأیید معاونت مربوطه دانشگاه، ضروری است.
8. در مواردی که امکان انجام کار از طریق دورکاری فراهم باشد، جهت تداوم خدمات‌رسانی، با هماهنگی مدیران، کارکنان از طریق دورکاری به وظایف خود ادامه خواهند داد. بدیهی است کارکنان تا یک سوم تعداد هر واحد با نظر مدیر و تایید معاونت مربوطه در دانشگاه حضور خواهند داشت.
9. در همه مواردی که حضور افراد در دانشگاه مجاز شمرده شده است، افراد ملزم به رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی خواهند بود.
بدیهی است در صورت تغییر وضعیت هشدار از نظر میزان فراگیری بیماری کووید 19، نحوه حضور اعضای هیأت علمی، کارکنان و دانشجویان با توجه به بخشنامه‌های بعدی، اطلاع‌رسانی خواهد شد».
دانشگاه الزهرا(س) نیز در بخشنامه‌ای اعلام کرد: «با توجه به اعلام ستاد ملی کرونا مبنی بر وضعیت قرمز در شهر تهران و به منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی و حفاظت از سلامت همکاران دانشگاه، نحوه فعالیت همه اعضای دانشگاه از 17 فروردین تا اطلاع ثانوی به صورت یک سوم حضور و دوم سوم دورکار است».
درباره خوابگاه دانشجویی نیز اعلام شد: «به اطلاع تمام دانشجویان تأیید شده ساکن نیمسال دوم 1400ـ1399 (ترم بهمن 99) در خوابگاه‌های دانشجویی که صرفا برای تعطیلات نوروز خوابگاه را ترک کردند، می‌رساند با توجه به مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا و وضعیت قرمز شهر تهران و مصوبات هیأت رئیسه دانشگاه، به منظور قطع زنجیره انتقال بیماری کرونا و حفظ سلامت دانشجویان زمان بازگشت و حضور مجدد دانشجویان ساکن در خوابگاه از روز شنبه 21 فروردین به روز شنبه 4 اردیبهشت ماه امسال موکول شد.
دانشجویانی که علائم بیماری کرونا یا سرماخوردگی دارند یا در دوره قرنطینه بعد از بیماری یعنی تا دو هفته شروع بیماری قرار دارند قبل از اطمینان از سلامت خود از مراجعه به خوابگاه خودداری کنند.
دانشجویان تأیید شده ساکن در خوابگاه هنگام مراجعه حضوری از تاریخ 4 اردیبهشت ماه امسال به بعد ملزم به مراجعه اداره بهداشت دانشگاه و اخذ تأییدیه سلامت هستند. دانشجویان تأیید شده ساکن در خوابگاه هنگام مراجعه حضوری از تاریخ چهارم اردیبهشت در صورت داشتن علائم مشکوک به بیماری کرونا مجاز به ورود به خوابگاه نبوده و به قرنطینه منتقل می‌شوند.
دانشجویان واجد شرایط اسکان که تاکنون موفق به حضور در خوابگاه نشده‌اند لازم است به شرایط پذیرش اعلام شده در اطلاعیه‌های قبلی اداره امور خوابگاه توجه کنند و از مراجعه حضوری به خوابگاه خودداری کنند».
براساس اطلاعیه دانشگاه آزاد اسلامی، تمامی واحدها و مراکز دانشگاه آزاد اسلامی در شهرهای قرمز تعطیل شد.
در اطلاعیه دانشگاه آزاد آمده است: «با توجه به تأکید رئیس دانشگاه مبنی بر حفظ سلامت کارکنان دانشگاه در این ایام قرمز کرونایی و مصوبه جدید ستاد ملی مقابله با کرونا درخصوص تعطیلی 10 روزه شهرهای قرمز، اعلام می‌شود تمام واحدها و مراکز دانشگاهی در شهرهای قرمز تعطیل هستند.
1- تمامی کلاس های برخط و مجازی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی در روزها و ساعت های مقرر شده برقرار می باشد و تعطیل نیست.
2- حضور کارکنان و ارائه خدمات در بخش های پشتیبانی، فنی و مالی باید به گونه ای باشد که خللی در امور آموزشی(کلاسهای آنلاین) به وجود نیاید و همچنین پرداخت های مالی و حقوق و .... دچار مشکل نشود.
3- درخصوص مدیریت کلاس‌های برخط دانشجویان به گونه ای اقدام گردد که خللی در امور جاری مورد نیاز وارد نشود.
4- کارکنان شیفتی کمافی السابق به فعالیت خود ادامه می دهند.
5- کارکنان واحدهای علوم پزشکی تابع تصمیمات معاونت علوم پزشکی دانشگاه هستند.
6- در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی، کارکنان با حداکثر یک سوم حضور خواهند داشت. اولویت عدم حضور، با بیماران زمینه ای و مادرانی است که دارای فرزند خردسال هستند. تعیین حضور افراد در هر بخش با رئیس آن بخش خواهد بود». 
در اطلاعیه دانشگاه علم و صنعت آمده است: با توجه به اینکه شهر تهران در وضعیت قرمز قرار گرفته است، تمام فعالیت‌های حضوری دانشگاه، از تاریخ 18 فروردین تا اطلاع ثانوی تعطیل است و فعالیت‌ها فقط به صورت دورکاری و بدون حضور فیزیکی و با رعایت ملاحظات مندرج در بندهای زیر صورت می‌پذیرد.
1 - کلیه برنامه‌ها و فعالیت‌های آموزشی، کمافی السابق به صورت غیر حضوری و مجازی با جدیت ادامه می‌یابد و اساتید علاوه بر برگزاری کلاس‌ها، تمام وظایف محوله آموزشی و تحقیقاتی خود، به ویژه راهنمایی دانشجویان، رفع اشکال و جلسات دفاعیه را به صورت غیرحضوری انجام خواهند داد. 
2- در این ایام، ورود دانشجویان به دانشگاه مجاز نخواهد بود. 
3 - اسکان دانشجوی جدید در خوابگاه‌های دانشگاه امکان پذیر نیست.
4- حضور کارکنان جهت انجام امور مربوط به سامانه های الکترونیکی، خدمات و پشتیبانی‌های آموزشی، بهداری، حفاظت فیزیکی، نگهداری تاسیسات و ساختمان و خدمات پشتیبانی ضروری مرتبط با دانشجویان مستقر در خوابگاه‌ها با حداقل تعداد ممکن، طبق نظر مدیر واحد مربوطه و تایید معاونت اداری، مالی و مدیریت منابع دانشگاه ضروری است.
5- چنانچه در مواقع ضروری انجام یا فراهم کردن مقدمات برخی از امور نیاز به حضور در دانشگاه داشته باشد، کارکنان با نظر مدیر مربوطه و تایید معاونت اداری، مالی و مدیریت منابع، به صورت موردی در دانشگاه حضور خواهند یافت.
 6- ورود و خروج پرسنل شرکت‌های مستقر در مرکز رشد و مراکز نوآوری که مشمول ممنوعیت‌های اعلامی ستاد ملی کرونا نباشند، صرفا با تایید معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه امکان پذیر خواهد بود.
شایان ذکر است در همه مواردی که حضور افراد در دانشگاه مجاز شمرده شده است، افراد ملزم به رعایت کامل پروتکل های بهداشتی خواهند بود.
بدیهی است در صورت تغییر وضعیت هشدار از نظر میزان فراگیری بیماری کووید 19، نحوه حضور اعضای هیأت علمی کارکنان و دانشجویان در بخشنامه‌های بعدی اطلاع رسانی خواهد شد».

معاونت پژوهشی و فناوری دانشگاه تربیت مدرس نیز اعلام کرد: «با توجه به اعلام استانداری تهران مبنی بر وضعیت هشدار قرمز شهر و بر اساس مصوبه هیأت رئیسه دانشگاه، طی اطلاعیه‌ای، نحوه فعالیت‌های پژوهشی تا اطلاع ثانوی را به شرح زیر است:
بر این اساس تا اطلاع ثانوی وضعیت دانشگاه بر اساس جدول پیوست، منطبق با شرایط سطح 3 اعلام می‌شود لذا فعالیت آزمایشگاه‌ها وفق سطح بندی اعلام شده به شرح زیر مدیریت شود.
1- صرفاً دانشجویان و پژوهشگرانی که مشمول شرایط سطح 3 هستند، امکان حضور در دانشگاه و ورود به خوابگاه را خواهند داشت. ضرورت دارد سایر دانشجویان بعد از اعلام بازگشت به وضعیت سطح 2 به دانشگاه و خوابگاه مراجعه نمایند. اسکان متقاضیان در خوابگاه تابع قوانین و مقررات معاونت دانشجویی است.
2- جدول زمانبندی بازگشت به دانشگاه مندرج در اطلاعیه شماره 1 برای دانشجویان و پژوهشگران مشمول سطح 3 همچنان به قوت خود باقی است. ارائه گواهی سلامت از پزشک محل سکونت به مسئول خوابگاه براساس ابلاغ مدیریت سلامت و بهداشت الزامی می‌باشد.
3- صرفاً دانشجویان و پژوهشگرانی که تا تاریخ صدور این اطلاعیه مجوز حضور در آزمایشگاه را دریافت نموده و مشمول سطح 3 هستند، مجاز به حضور در دانشگاه و آزمایشگاه‌ها می‌باشند. زمان صدور مجوزهای جدید برای فعالیت در آزمایشگاهها متعاقباً و پس از کاهش روند صعودی شیوع بیماری و اعلام وضعیت سطح 2 اعلام می شود.
4-کمیته‌های ایمنی دانشکده‌ها موظفند فهرست مشمولین سطح 3 فعالیت پژوهشی را تهیه و در اختیار مدیریت حراست، معاونت دانشجویی و معاونت پژوهشی دانشگاه قرار دهند. لذا ضرورت دارد دانشجویان و پژوهشگران درخواست فعالیت در شرایط سطح 3 را به صورت غیر حضوری از طریق استاد راهنما برای معاون پژوهشی دانشکده ارسال نمایند. حضور در دانشگاه صرفا" بعد از صدور مجوز و با نظارت و هدایت استاد راهنما و کمیته ایمنی دانشکده امکانپذیر است.
5- به منظور حفظ سلامت دانشجویان لازم است کمیته‌ ایمنی دانشکده‌ها نظارت کاملاً سخت‌گیرانه بر فعالیت افراد در آزمایشگاه‌ها اعمال نمایند. طی بازدیدهای سرزده در صورت مشاهده هرگونه عدم رعایت پروتکل ها، مجوزها بلافاصله لغو خواهد شد.
6- با توجه به شرایط، برای دانشجویانی که با اعمال محدودیت‌ها از فعالیت‌های پژوهشی میدانی و آزمایشگاهی محروم می‌شوند، دانشگاه به صورت متناسب افزایش مهلت تحصیل بدون احتساب در سنوات آموزشی و خوابگاهی و سایر موارد مرتبط، لحاظ می‌کند.
7- فعالیت‌های پژوهشی، آزمایشگاهی و حضور دانشجویان و پژوهشگران در دانشگاه مشمول پروتکل‌های ابلاغ شده به دانشگاه توسط مراجع ذی ربط است و هر گونه تغییر در موارد ذکر شده از طریق اطلاعیه‌های آتی ابلاغ خواهد شد».