بزرگنمايي:

عصر قم - شهر: برنامه‌های عملیاتی که با رویکرد محله محوری در تهران به مرحله اجرا می رسند شامل دو بخش نوسازی مسکن و تامین خدمات و زیرساخت ها است و در بافت های فرسوده گونه های مختلفی، شامل بافت های (ناکارآمد- تاریخی- سکونتگاه های غیر رسمی و حاشیه ای) فرسوده مورد بازسازی قرار می‌گیرند.

به گزارش شهر، بر اساس آمار های داده شده در سال 85 بافت فرسوده شهر تهران شامل 206 هزار و 703 پلاک ثبتی بوده است که این پلاک های ثبتی 3268 هکتار معادل 5 درصد از مساحت کل شهر تهران را دربرمی گرفت. همچنین 15 درصد از جمعیت کل شهر تهران در این بافت های فرسوده ساکن بوده اند.
حالا 14 سال بعد و در سال 99 بعد از گسترش بافت شهری و افزایش جمعیت در شهر تهران، این پلاک های ثبتی به 275 هزار و 724 عدد رسیده و بالای 69 هزار پلاک به بافت فرسوده شهر تهران اضافه شده است که عدد قابل توجهی است. در سال 99 پلاک های ثبتی 4426 هکتار معادل 7 درصد از مساحت کل شهر تهران را تشکیل داده است. همچنین به فراخور مساحت میزان جمعیت نیز در این بافت افزایش داشته است و 21 درصد از جمعیت شهر تهران در این بافت سکونت دارند.
سیر قانونی تشکیل ستاد بازآفرینی پایدار شهری
حدود 11 سال گذشته در خصوص احیاء بافت های فرسوده، قانونی در جهت حمایت از این بافت ها در تاریخ 10 بهمن 89 تصویب شد. با استناد به ماده 16 این قانون، وزارت مسکن و شهرسازی وظیف دارد با همکاری وزارت کشور، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و شورای عالی استان ها اهداف زیر رادر جهت بازآفرینی و بهسازی شهر دنبال کند:
1- ایجاد وحدت رویه و راهبری و مدیریت یکپارچه
2- تمرکز سازمان ها بر بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری 
3- هم افزایی اقدامات با استفاده از امکانات، ظرفیت ها و منابع موجود
سرانجام پس از از گذشت 4 سال ستاد بازآفرینی پایدار شهری در تاریخ 16 شهریور سال 93 تشکیل شد. در این ستاد سند ملی راهبردی احیاء، بهسازی و نوسازی و توانمندسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری توسط هیئت وزیران به تصویب رسید.
ستاد بازآفرینی شهری از ارکان زیر تشکیل شده است
ستاد ملی بازآفرینی شهری یک دستگاه اجرایی در جهت احیاء بافت فرسوده است. این ستاد در استان های اصفهان، ایلام، تهران، فارس و سایر استان ها فعال است.
این ستاد به ویژه در کلانشهر تهران به شکل یک دبیرخانه فعالیت می کند که در واقع هدف این دبیرخانه نوسازی شهر است. از طرف دیگر این دبیرخانه از کمیته های امنیتی و حقوقی، مالی و اقتصادی، خدمات و زیرساخت، اجتماعی و فرهنگی، هماهنگی و برنامه ریزی تشکیل شده است. این کمیته ها در جهت برنامه باز آفرینی بافت‌های فرسوده، بهسازی و مقاوم سازی بافت‌ها تجمیع می شوند تا بتوانند با یک همکاری همه جانبه بافت‌های فرسوده را شناسایی و نوسازی کنند.
در شهر تهران ستاد بازآفرینی پایدار مناطق نیز تشکیل شده است که محدود به مناطق شهر تهران است که شامل کارگروه های اجتماعی و فرهنگی، خدمات و زیرساخت ها، ضوابط و مقررات می شود. این کارگروه‌ها وظیفه دارند نقاط ضعف مناطق را شناسایی و نسبت به احیاء آن ها برنامه ریزی و اقدام کنند.
برنامه ریزی در حوزه بافت فرسوده شهری
برنامه ریزی در حوزه بافت‌های فرسوده شهری در بند الف ماده (59) برنامه 5 ساله ششم کشور (1396-1400): شامل موارد زیر می شود:
وزارت راه و شهرسازی وکشور و شهرداری‌ها مکلف هستند در طول مدت اجرای این برنامه‌ها، محدوده‌ها و محلات هدف را شناسایی کنند و به استناد بند الف ماده 59 قانون برنامه ششم توسعه موظف هستند به احیاء، بهسازی، نوسازی و مقاوم سازی و بازآفرینی سالانه حداقل 270 محله در قالب مطالعات مصوب ستاد ملی و بازآفرینی شهری اقدام کنند.
گونه‌های مختلفی که در این بافت‌های فرسوده مورد بازسازی قرار می‌گیرند شامل بافت‌های (ناکارآمد- تاریخی- سکونتگاه های غیر رسمی و حاشیه ای) است و این اقدامات در جهت بهبود زیرساخت ها با رویکرد محله محوری است. اقدامات صورت گرفته در محلات به بهبود فضای حاکم در آن محله کمک می‌کند. به طور مثال اگر کوچه‌ها باریک باشد وزارت راه و شهرسازی و شهرداری ها موظف هستند به تخریب و بازسازی ساختمان ها در این کوچه ها جهت دسترسی مناسب‌تر اقدام کنند.
برنامه‌های عملیاتی که در رویکرد محله محوری به اجرا در می‌آید شامل دو بخش نوسازی مسکن و تامین خدمات و زیرساخت است که در محلات به بافت‌های فرسوده توجه ویژه‌ای می شود. به طور مثال به ساکنین کوچه و محله‌های فرسوده وام های نوسازی داده می شود.
بند 8 ماده 40 برنامه 5 ساله سوم شهرداری تهران (1398-1402) : شهرداری بر اساس این بند موظف است در جهت کارآمدی و تحقق پذیری اهداف و راهبردهای طرح های توسعه شهری و در زمینه تهیه و تکمیل و بازنگری طرح های توسعه شهری تهران، به تهیه سند توسعه محلات شهر در طول سال های برنامه اقدام کند.
بند 8 ماده (41) برنامه 5 ساله سوم شهرداری تهران (1398-1402) : شهرداری وظیفه دارد در چارچوب اسناد فرادست در جهت تسهیل در روند نوسازی، بهسازی و مقاوم سازی و باز آفرینی محلات هدف، اقدامات زیر را در طول اجرای برنامه در بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری انجام دهد:
الف- تدقیق محدوده های بافت فرسوده و وتصویب آن در مراجع ذیصلاح (توجه به بازسازی بافت های فرسوده)
ب- تهیه برنامه اقدام و الگوی مداخله در محلات بافت فرسوده و ارائه آن به شوراها
ج- تهیه و اجرای طرح ها و برنامه‌های بازآفرینی شهری در عرصه های ناکارآمد (اجرای طرح هایی در جهت احیاء بافت‌های فرسوده)
ماده 2 آیین نامه اجرایی برنامه ملی بازآفرینی شهری پایدار:
طرح ها و برنامه‌های بازآفرینی شهری در مقیاس محلات هدف، ماموریت‌های اصلی شامل ارتقای کیفی فضاهای عمومی و زیرساخت های محلات، توسعه و تجهیز خدمات روبنایی، نوسازی و مقاوم سازی ها و توان افزایی اجتماعی، اقتصای، نهادی ساکنین هر محله توسط شرکت و یا شهرداری مربوط تهیه و پس از تأیید ستادهای بازآفرینی شهری پایدار انجام می شود. این طرح ها در صورت مغایرت با طرح های جامع و تفصیلی شهر، برای تصویب به کمیسیون های موضوع ماده (5) قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ارسال می‌شود.