عصر قم - خبرآنلاین / واکسیناسیون سرخک، به‌عنوان یکی از مؤثرترین ابزارهای پیشگیری از این بیماری واگیردار، نقش کلیدی در کاهش مرگ‌ومیر و عوارض ناشی از آن در سطح جهانی ایفا کرده است.
از زمان توسعه واکسن سرخک در سال 1963، کشورهای مختلف برنامه‌های ایمن‌سازی را برای مهار این بیماری پیاده‌سازی کرده‌اند. با این حال، تفاوت در پوشش واکسیناسیون و زیرساخت‌های بهداشتی، موفقیت این برنامه‌ها را در مناطق مختلف جهان متغیر کرده است.
واکسیناسیون در کشورهای توسعه‌یافته
کشورهای توسعه‌یافته مانند ایالات متحده ، کانادا و کشورهای اروپایی از دهه 1960 برنامه‌های واکسیناسیون سرخک را با واکسن سه‌گانه سرخک، سرخجه و اوریون (MMR) آغاز کردند. پوشش واکسیناسیون در این کشورها معمولاً بالای 90 درصد است. به‌عنوان مثال، در سال 2022، ایالات متحده پوشش 92 درصدی برای دوز اول واکسن MMR گزارش کرد، اما تردید در مورد واکسن‌ها در برخی جوامع منجر به طغیان‌های محدود -مانند شیوع سال 2019 در نیویورک با 649 مورد- شد.
کشورهای اسکاندیناوی مانند سوئد و دانمارک با پوشش نزدیک به 97 درصد، سرخک را تقریباً حذف کرده‌اند.
واکسیناسیون در کشورهای در حال توسعه
در کشورهای در حال توسعه، به‌ویژه در آفریقا و جنوب آسیا، چالش‌های لجستیکی و اقتصادی مانع پوشش کامل واکسیناسیون شده است.
در جنوب صحرای آفریقا ، پوشش دوز اول واکسن سرخک در سال 2022 حدود 69 درصد بود، که منجر به شیوع گسترده در کشورهایی مانند نیجریه و کنگو شد. در کنگو، در سال 2019، بیش از 250,000 مورد ابتلا و 6,000 مرگ گزارش شد.
در جنوب آسیا ، هند با اجرای کمپین‌های گسترده، پوشش واکسیناسیون را از 56 درصد در سال 2000 به 89 درصد در 2022 افزایش داد، اما همچنان با موارد پراکنده مواجه است.
بنگلادش با پوشش 92 درصدی پیشرفت چشمگیری داشته است.
ایران با اجرای برنامه ایمن‌سازی همگانی از دهه 1360 و کمپین واکسیناسیون گسترده سال 1382 که 33 میلیون نفر را تحت پوشش قرار داد، سرخک را حذف کرده است. پوشش واکسیناسیون MMR بالای 95 درصد، ایران را در سال 1398 (2019) به دریافت گواهی حذف سرخک از سازمان جهانی بهداشت رساند، که تا 1402 (2023) حفظ شد.
سازمان جهانی بهداشت و یونیسف از طریق ابتکار جهانی سرخک و سرخجه (MRI) به کشورها برای افزایش پوشش واکسیناسیون کمک کرده‌اند، اما چالش‌هایی مانند دسترسی محدود به واکسن در مناطق دورافتاده، درگیری‌های مسلحانه و تردید نسبت به واکسن‌ها مانع پیشرفت هستند.
گزارش WHO در جولای 2025 تأیید می‌کند که تا پایان سال 2024، 81 کشور و منطقه در جهان موفق به حذف سرخک شده‌اند؛ که این تعداد شامل کشورهایی مانند ایران، ژاپن، کانادا و برخی کشورهای منطقه مدیترانه شرقی و اروپا است.