چاپ

عصر قم - حجت‌الاسلام والمسلمین هادی عباسی، مدرس سطح عالی حوزه و دانشگاه، در شرح دعای روز چهاردهم ماه مبارک رمضان گفت: در دعای این روز می‎خوانیم: «اللَّهُمَّ لا تُؤَاخِذْنِی فِیهِ بِالْعَثَرَاتِ وَ أَقِلْنِی فِیهِ مِنَ الْخَطَایَا وَ الْهَفَوَاتِ وَ لا تَجْعَلْنِی فِیهِ غَرَضا لِلْبَلایَا وَ الْآفَاتِ بِعِزَّتِکَ یَا عِزَّ الْمُسْلِمِینَ؛ خدایا مرا در این ماه بر لغزشها سرزنش مکن و از خطاها و افتادن در گناهان دور بدار و هدف بلاها و آفات قرار مده،به عزّتت ای عزّت مسلمانان».
وی با اشاره به فراز «اللَّهُمَّ لا تُؤَاخِذْنِی فِیهِ بِالْعَثَرَاتِ» افزود: در این روز از ماه مبارک رمضان از خداوند می‌خواهیم ما را به خاطر لغزش‌هایمان بازخواست نکند؛ لغزش انسان همان گناه و معصیت او است؛ لغزش هم فردی است و هم اجتماعی و خشم و غضب خدا را در پی دارد؛ در حقیقت ما پناه می‌بریم از مؤاخذه و عذاب الهی که خداوند شدید العقاب است.
این مدرس حوزه تصریح کرد: باری‌تعالی در سوره مبارکه حشر، آیه 7 می‌فرماید: «... وَمَا آتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ؛... آنچه را فرستاده [او] به شما داد آن را بگیرید و از آنچه شما را باز داشت بازایستید و از خدا پروا بدارید که خدا سخت‏کیفر است»، طبق این آیه هر کس از دستورات الهی سرپیچی کند، مستحق عذاب سخت الهی است.
وی افزود: روایتی از امام صادق(ع) نقل شده که می فرماید: آتش‎های دنیا یک جزء از هفتاد جزء آتش جهنم است که آن را هفتاد بار با آب شسته‎اند و سرد کرده و تخفیف داده‎اند تا این آتش‌های عظیم دنیا شده است. (تفسیر قمی ج 1 ص 366 بحارالنوارج 8 ص 288)؛ پیامبر(ص) هم در مورد کم‌ترین عذاب جهنمیان می‌فرمایند: أَدنی اَهلِ النّارِ عَذابا یَنتَعِلُ بِنَعلَینِ مِن نارٍ یَغلی دِماغُهُ مِن حَرارَهِ نَعلَیهِ؛ کم‌عذاب‏ترین اهل جهنم دو کفش از آتش به پا دارد که از حرارت آنها مغزش به جوش می‌‏آید. (کنزالعمال، ج 14، ص 527، ح 39507).
این مدرس حوزه اظهار کرد: امام علی(ع) در خطبه 183 نهج‌البلاغه می‌فرماید: اِعلَموا اَنَّهُ لَیسَ لِهذَا الجِلدِ الرَّقیقِ صَبرٌ عَلَی النّارِ، فَارحَموا نُفوسَکُم فَإِنَّکُم قَد جَرَّبتُموها فی مَصائِبِ الدُّنیا. أَفَرَأَیتُم جَزَعَ أَحَدِ کُم مِنَ الشَّوکَهِ تُصیبُهُ وَالعَثرَهِ تُدمیهِ وَالرَّمضاءِ تُحرِقُهُ؟! فَکَیفَ إِذا کانَ بَینَ طابِقَینِ مِن نارٍ ضَجیعَ حَجَرٍ، وَقَرینَ شَیطانٍ؟؛ بدانید که این پوست نازک تحمل آتش را ندارد، پس به خودتان رحم کنید، شما در مصیبت‌‏های دنیا آزمایش کرده‏‌اید که وقتی خاری به بدن یکی از شما می‌‏رود و یا به زمین می‌‏خورد و خونی می‌‏شود و یا شنهای داغ پایش را می‌‏سوزاند چگونه بیتابی می‌‏کند؟! پس، چگونه خواهد بود اگر میان دو لایه از آتش قرار گیرد و هم بسترش سنگ و همدمش شیطان باشد؟!
وی ادامه داد: انسان برای این‌که از عذاب الهی محفوظ باشد باید بسیار استغفار کند؛ توبه دری است به‌سوی رحمت الهی که خداوند برای بندگان گنهکارش باز گذاشته‌ است، ماه رمضان، ماه رحمت و ماه بهار قرآن است، در این ماه خداوند با کوچک‌ترین بهانه‌ای انسان را می‌آمرزد و از گناهانش درمی‌گذرد، این ماه را غنیمت بدانیم و با استغفار و قرائت قرآن خود را از آتش عذاب الهی ایمن کنیم. پیامبر(ص) می‌فرمایند: علَیکَ بقِراءهِ القرآنِ؛ فإنّ قِراءتَهُ کَفّارهٌ للذُّنوبِ، وسَترٌ فی النارِ ،وأمانٌ مِن العذابِ؛ بر تو باد خواندن قرآن؛ زیرا خواندن آن کفّاره گناهان است و پرده‌‏ای در برابر آتش و موجب ایمنی از عذاب. (بحارالأنوار، ج 92، ص 17،ح 18).
نویسنده الهی‌نامه عنوان کرد: در فراز «وَ أَقِلْنِی فِیهِ مِنَ الْخَطَایَا وَ الْهَفَوَاتِ» از خداوند می‌خواهیم ما را از خطا و لغزش در امان بدارد؛ اقاله در فقه نیز مطرح است؛ اگر انسان چیزی را بخرد و پشیمان شود، مستحب است فروشنده آن جنس را پس بگیرد و به این اقاله گویند؛ انسان به هر دلیلی دچار لغزش شده و گناه کرده‌ است و از خداوند می‌خواهد اقاله کند و او را ببخشد، گاه به عمد معصیت می‌کند و گاه دچار خطا و نسیان می‌شود؛ «رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِینَا أَوْ أَخْطَأْنَا؛ پروردگارا! اگر ما فراموش یا خطا کردیم، ما را مؤاخذه مکن»، (بقره/ 286). درست است که خطا و نسیان اختیاری نیست، ولی مقدمات آن اختیاری است و انسان می‌توانسته از آن‌ها جلوگیری کند ولی سهل‌انگاری و غفلت کرده‌ است؛ بنابراین مستحق عذاب خداوند است: «وَذُوقُوا عَذَابَ الْخُلْدِ بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ؛ بچشید ما [نیز] فراموشتان کردیم و به [سزای] آنچه انجام می‏دادید عذاب جاودان را بچشید»، (سجده/14) و در این‌جا از خداوند می‌خواهیم از خطاها و لغزش‌های ما نیز درگذرد.
وی با اشاره به فراز «وَ لا تَجْعَلْنِی فِیهِ غَرَضا لِلْبَلایَا وَ الْآفَاتِ» گفت: در این فراز می‌خوانیم: خدایا! مرا هدف تیر بلایا و آفات قرار مده. بلا به معنی امتحان و آزمایش است و دنیا نیز محل آزمایش الهی است؛ حضرت علی(ع) می‌فرمایند: دنیا خانه‌ای است که دیوارهای آن را بلاها پوشانده است، (نهج‌البلاغه، خطبه 226).
رفتار انسان در برخورداری از نعمت و مبتلا شدن به نقمت اثر می‌گذارد
این کارشناس حوزوی تصریح کرد: لغزش، خطایا و هفوات، آدم را در معرض بلا و آفات قرار می‌دهد، منشأ اصلی بلایا و گرفتاری‌های انسان خود اوست، رفتار انسان در برخورداری از نعمت و مبتلا شدن به نقمت اثر می‌گذارد. در فرازهای قبل از خداوند خواستیم گناهان، لغزش‌ها و خطاهای ما را ببخشد؛ زیرا گناه نه تنها موجب گرفتاری و عذاب فرد می‌شود بلکه به‌طور غیر مستقیم بر کل هستی اثر می‌گذارد؛ «ظَهَرَ الْفَسَادُ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ لِیُذِیقَهُمْ بَعْضَ الَّذِی عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُون؛ فساد در خشکی و دریا به خاطر اعمالی که مردم انجام داده‌اند آشکار شده، خدا می‎خواهد نتیجه بعضی از اعمال آنها را به آنها بچشاند، شاید بازگردند»، (روم/41).
هر مصیبتی که به انسان برسد نتیجه اعمال خود اوست
وی گفت: بنابراین با توجه به آیات و روایات هر مصیبتی که به انسان برسد نتیجه اعمال خود او و یک نوع مجازات الهی است، خداوند در آیه 30 سوره مبارکه شوری می‌فرماید: «وَمَا أَصَابَکُمْ مِنْ مُصِیبَهٍ فَبِمَا کَسَبَتْ أَیْدِیکُمْ وَیَعْفُو عَنْ کَثِیرٍ؛ هر مصیبتی به شما رسد، به خاطر اعمالی است که انجام داده‎اید و بسیاری را نیز عفو می‎کند».
عباسی خراسانی یادآور شد: امام علی(ع) از پیامبر اکرم(ص) نقل می‎کند که فرمود: «این آیه (وَمَا أَصَابَکُمْ مِنْ مُصِیبَهٍ ...) بهترین آیه در قرآن است، ای علی، هر خراشی که از چوبی بر تن انسان وارد می‎شود و هر لغزش قدمی، بر اثر گناهی است که از او سر می‌زده و آن چه خداوند در دنیا عفو می‎کند گرامی‎تر از آن است که در قیامت در آن تجدید نظر فرماید و آن چه را که در دنیا عقوبت فرموده عادل‎تر از آن است که در آخرت بار دیگر کیفر دهد». (مکارم شیرازی، 20/440).
وی افزود: خداوند در آیه‌ای دیگر می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِم؛ خداوند سرنوشت هیچ جمعیتی را تغییر نمی‎دهد، مگر این که خویشتن را تغییر دهند»، (رعد/ 11)، امام صادق (ع) فرمودند: «خداوند هر نعمتی را که به بنده‎‌ای داد از او نگرفت مگر به سبب گناهی که سزاوار سلب آن نعمت شد»، (میزان‌الحکمه، 223).
این کارشناس حوزوی یادآور شد: هم‌چنین آن حضرت می‌فرماید: من یموت بالذنوب اکثر ممن یموت بالاجال و من یعیش بالاحسان اکثر ممن یعیش بالاعمار؛ تعداد کسانی که به‌واسطه گناهان خود می‌میرند از کسانی که به‌واسطه به سرآمدن عمر (اجل حتمی) می‌میرند بیشتر است و تعداد کسانی که به سبب احسان و نیکوکاری زندگی درازمی‌کنند، افزون‌تر است. (بحارالانوار، ج 5، ص 041)، گناهان فردی و اجتماعی انسان را در معرض بلا قرار می‌دهد و در مقابل طاعت سبب رهایی از بلایا است و جامعه مطیع در معرض بلا قرار نمی‌گیرد.
وی در توضیح فراز «بِعِزَّتِکَ یَا عِزَّ الْمُسْلِمِین» گفت: از خداوند می‌خواهیم این خواسته‌های ما را به عزت خودش مستجاب کند؛ عزیز کسی است که مغلوب واقع نمی‌شود و همیشه پیروز است؛ منظور از مسلمین کسانی هستند که اهل تسلیم‌ و اطاعت هستند؛ پس از آن‌که خداوند به عثرات ما مؤاخذه نکرد و خطایای ما را اقاله کرد و بخشید، از بلا و گرفتاری ایمن می‌شویم که این همان عزت و پیروزی است؛ عزت برای کسانی است که اهل تسلیم‌اند، آن‌ هم تسلیم قلبی.
عباسی خراسانی یادآور شد: به‌طور کلی در این دعا انسان از خدا می‌خواهد در معرض گناه قرار نگیرد، وقتی شکار در معرض دید شکارچی باشد، در خطر است، انسان هم چون شکاری است که شیطان می‌خواهد او را به بند کشد، بلاها دام‌هایی هستند که انسان را به بند می‌کشند و این دام‌ها گاه همراه با دانه است، دانه‌ها نیز متناسب با افراد است، لغزش‌ها نیز با توجه به مسئولیت‌ و موقعیت افراد متعدد می‌شود.
وی گفت: امیرمؤمنان علی(ع) در دعای کمیل می‎فرماید: اللهم اغفر لی الذنوب التی تهتک العصم، اللهم اغفر لی الذنوب التی تنزل النقم، اللهم اغفر لی الذنوب التی تغیر النعم، اللهم اغفر لی الذنوب التی تحبس الدعاء، اللهم اغفر لی الذنوب التی تنزل البلاء؛ خدایا ببخش آن گناهانی را که پرده عصمتم را می درد، خدایا ببخش آن گناهانی را که بر من کیفر عذاب نازل می‌کند، خدایا ببخش آن گناهانی را که در نعمتت را به روی من می‎بندد، خدایا ببخش آن گناهانی را که مانع قبولی دعاهایم می‌شود، خدایا ببخش آن گناهانی را که بر من بلا می‎فرستد.
انتهای پیام